Ewangelia uroczystości Wszystkich Świętych wyprowadza nas na górę, gdzie Jezus, rozpoczynając swoje kazanie, wygłasza osiem błogosławieństw. Tekst ten z pewnością należy do najbardziej znanych fragmentów Jego nauczania. Jezus wymienia tutaj kolejno osiem grup, których członkowie są nazwani błogosławionymi, szczęśliwymi – są to kolejno ubodzy w duchu, ci którzy się smucą, łagodni, ci którzy łakną i pragną sprawiedliwości, miłosierni, czystego serca, czyniący pokój, ci którzy cierpią dla sprawiedliwości. Dodatkowo, w dziewiątym, najobszerniejszym błogosławieństwie Jezus zwraca się bezpośrednio do swoich uczniów, nazywając ich błogosławionymi, gdy im urągają, prześladują ich i mówią kłamliwie wszystko złe na nich z Jego powodu. Uczniowie mają się cieszyć i radować, ponieważ wielka jest ich nagroda w niebie.

Błogosławieństwa, zwane również makaryzmami (od gr. Μακάριοι), nie są wytworem ewangelisty Mateusza, ale występują już w Starym Testamencie. Wyrażenie אַשְׁרֵ֣י (błogosławiony), po którym następuje wskazanie adresata, wielokrotnie przewija się jego kartach. Przytoczmy tu chociażby Ps 33,12, gdzie czytamy: „Błogosławiony lud, którego Bogiem jest Pan” - אַשְׁרֵי הַגּוֹי אֲשֶׁר־יְהוָה אֱלֹהָיו. David Stern w swoim komentarzu do omawianego dziś tekstu przytacza słowa swojego znajomego Żyda mesjanistycznego, który stwierdził, że błogosławieństwa to de facto sformułowania z Tanach – a więc z Biblii Hebrajskiej – ujęte w postaci błogosławieństw odnoszących się do ery mesjańskiej.

Nie sposób w tym krótkim komentarzu omówić wszystkich błogosławieństw, dlatego skoncentrujmy się na jednym – błogosławieni łagodni, albowiem oni odziedziczą ziemię. Obietnica ta jest mocno zakorzeniona w Starym Testamencie. Jezus wypowiadając to błogosławieństwo, cytuje 11 werset psalmu 37. Temat ten powraca w psalmie raz jeszcze – tym razem w wersecie 22, gdzie czytamy, że błogosławieni przez Pana posiądą ziemię. Z kontekstu psalmu wynika, że chodzi o ziemię Izraela. Z resztą, wątek ten pojawił się już w Ewangelii Mateusza w drugim rozdziale, gdy anioł Pański ukazał się Józefowi we śnie, kazał mu zabrać dziecię i jego matkę i wrócić do ziemi Izraela – wyrażenie to pojawia się tam aż dwukrotnie (ww. 20-21). Z kolei czasownik „odziedziczyć” w Biblii Hebrajskiej odnosi się do Bożego dziedzictwa narodu żydowskiego, obejmującego nie cały świat, ale te tereny, które nazywamy Ziemią Obiecaną. W starotestamentowych tekstach Bóg aż 47 razy przysięga dać ją Izraelowi. Ponadto, z treści psalmu 37 możemy wywnioskować, że owi łagodni to przeciwieństwo bezbożnych, to ci, którzy ufają Panu i są przed nim pokorni, nie oburzają się też z powodu pomyślności innych. Cechuje ich cierpliwość i zawierzenie Bogu.

Jako chrześcijanie obietnicę odziedziczenia ziemi odczytujemy w sensie duchowym, widząc w niej uczestnictwo w królestwie Bożym, które już w pewnym stopniu jest obecne, ale w pełni objawi się dopiero w przyszłości. W scenie chrztu, wchodząc do Jordanu, Jezus robi ostatni krok, któremu zabrakło Mojżeszowi do Ziemi Obiecanej wejść. Prawo Mojżeszowe może do niej doprowadzić, ale nią nie jest, jest nią Chrystus. Chrystus dany nam już teraz w doświadczeniu wiary, a którego doświadczymy twarzą w twarz w życiu przyszłym.

O Autorze:

Ks. dr Piotr Herok, kapłan diecezji opolskiej, jest absolwentem Papieskiego Instytutu Biblijnego w Rzymie (doktorat z nauk biblijnych) oraz Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (mgr lic. prawa kanonicznego). Pracuje jako adiunkt na Wydziale Teologicznym w Opolu i jako sędzia w Sądzie Diecezji Opolskiej. 

Działalność Centrum jest finansowana w ramach zadania zleconego przez Ministra Nauki pod nazwą "Centrum Relacji Katolicko-Żydowskich im. Abrahama J. Heschela", umowa nr MEiN/2023/DPI/2884 z 12.10.2023 r.